
Uzależnienia: typy, leczenie – jakie są rodzaje uzależnień?
Uzależnienie jest zaburzeniem chronicznym i może powracać mimo podjętego leczenia, a nawet po jego zakończeniu. Mechanizm powstawania uzależnienia związany jest z zaburzeniem tak zwanego układu nagrody, czyli zbioru struktur mózgowych związanych z motywacją i kontrolą zachowania.
Jak powstaje uzależnienie?
Niektórzy z nas mają genetyczne predyspozycje do popadania w uzależnienia, jednak bywa i tak, że uzależnia się ktoś, kto nie ma w swojej rodzinie takich przypadków. U takiej osoby także może dojść do zaburzeń w układzie nagrody w mózgu – i na przykład przyjmowanie narkotyków czy uprawianie hazardu pomaga zminimalizować poziom stresu. Po wejściu do kasyna wydziela się dopamina, uzależniony odczuwa przyjemność, a jego mózg uczy się, że wizyta w tym miejscu to przyjemność, więc to zachowanie włącza do układu nagrody. Tak powstaje uzależnienie.
Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje uzależnień:
- fizjologiczne,
- psychiczne,
- społeczne.
Czytaj także: Uzależnienie: dlaczego jedni się uzależniają, a inni nie?
Uzależnienie fizjologiczne
Uzależnienie fizjologiczne (inaczej fizyczne) to potrzeba stałego dostarczania do organizmu jakiejś substancji albo związku. Jeśli się ich nie dostarczy, pojawia się szereg objawów odstawienia – rozdrażnienie, niepokój, lęk, dreszcze, biegunka, wymioty, drżenie mięśni, bezsenność.
Do najczęściej występujących uzależnień fizjologicznych zalicza się: alkoholizm, narkomanię, uzależnienie od nikotyny, uzależnienie od leków, uzależnienie od cukru.
Jak leczyć uzależnienie fizjologiczne?
Leczenie: pierwszy etap to zwykle odtrucie organizmu, następnie dość często stosuje się środki pomocnicze (zapobiegają one negatywnym efektom odstawienia i zmniejszają ból) na czas leczenia, a potem powoli zmniejsza się ich dawkę. Stosuje się psychoterapię, indywidualną lub grupową.
Uzależnienia psychiczne
Uzależnienia psychiczne (inaczej psychologiczne) mają podobny przebieg, co te fizjologiczne – uzależniony odczuwa ciągły przymus zaspokajania pewnych potrzeb, na przykład wykonywania konkretnych czynności. Tu także pojawia się zespół objawów odstawienia, jednak zazwyczaj nie prowadzi on do tak bardzo poważnych fizjologicznych następstw, jak w przypadku uzależnienia od alkoholu czy nikotyny.
Najczęściej spotykane uzależnienia psychiczne to uzależnienie od: masturbacji i pornografii, seksu, hazardu, internetu i gier komputerowych, pracy, kupowania (zakupoholizm), jedzenia. W tym ostatnim przypadku może pojawiać się tzw. jedzenie kompulsywne.
Czytaj też: Zajadasz emocje? Nie ty jedna, objadanie się to epidemia naszych czasów
Jak leczyć uzależnienie psychiczne?
Leczenie: w tym przypadku zwykle najczęściej stosowaną metodą jest psychoterapia, często także grupowa – uczestniczenie w spotkaniach tzw. grup wsparcia.
Uzależnienia społeczne
W tym przypadku głównym elementem jest bardzo silne uzależnienie od grupy i bezwzględne respektowanie panujących w niej zasad i obyczajów. Uzależniony z czasem rezygnuje zupełnie z ważnych dla siebie dotychczas aktywności, ról społecznych (np. traci pracę, traci rodzinę – przestaje być mężem/żoną czy matką/ojcem, itd.)
Jak leczyć uzależnienia społeczne?
Leczenie: najlepiej sprawdza się psychoterapia – grupowa lub indywidualna, stosuje się także leczenie w zamkniętym ośrodku.