
Czym jest trauma i jakie są jej objawy? Tych sygnałów nie lekceważ
Trauma to odpowiedź na dramatyczne wydarzenia zewnętrzne, przeżycia lub doświadczenia. To silny uraz, trwała zmiana w psychice, która może powodować wiele różnych objawów fizycznych i emocjonalnych.
U niektórych osób objawy ustąpią po kilku tygodniach, podczas gdy inni mogą mierzyć się z nimi przez całe życie. To, jakie objawy traumy wystąpią i jak długo będą się utrzymywać, zależy od: indywidualnych cech danej osoby, obecności innych schorzeń psychicznych, podejścia do radzenia sobie z emocjami, rodzaju i charakterystyki wydarzenia lub wydarzeń, które spowodowały traumę, a także wcześniejszych doświadczeń.
Trauma – skąd się bierze?
Trauma wiąże się z ekstremalnymi emocjami. Może pojawić się po wypadku, gwałcie czy innych doświadczeniach przemocy psychicznej i fizycznej. Psychologowie mówią także o traumie po porodzie, po rozwodzie, o traumie z dzieciństwa, o traumie związanej ze śmiertelną chorobą czy czyjąś śmiercią (zwłaszcza bliskiej osoby). Można doświadczyć traumy w reakcji na każde wydarzenie, które uznamy za zagrażające (fizycznie czy emocjonalnie) lub szkodliwe.
Najczęściej spotykaną traumą jest trauma z dzieciństwa. Badania wskazują, że dzieci są szczególnie podatne na urazy, bo ich mózgi wciąż się rozwijają – podaje Medical News Today. W rezultacie trauma może znacząco wpłynąć na rozwój emocjonalny, zdrowie psychiczne, zdrowie fizyczne i zachowanie dziecka. Poczucie strachu i bezradności może towarzyszyć mu przez długie lata. Trauma z dzieciństwa może skutkować wystąpieniem nerwic, a także pogłębiać skłonność do uzależnień od narkotyków czy alkoholu.
Czytaj też: Co dziedziczymy po przodkach? Na przykład nieudane związki i nasze lęki
Rodzaje traumy
Istnieje kilka rodzajów traum:
- Ostra trauma wynika z pojedynczego stresującego lub niebezpiecznego zdarzenia, takiego jak wypadek.
- Przewlekła trauma wynika z powtarzającej się i długotrwałej ekspozycji na wysoce stresujące wydarzenia. Należą do nich m.in. znęcanie się nad dziećmi, zastraszanie lub przemoc domowa.
- Złożona trauma wynika z ekspozycji na wiele traumatycznych wydarzeń.
- Uraz wtórny lub uraz zastępczy: w tym przypadku dana osoba (członek rodziny, opiekun, specjalista) rozwija objawy traumy w wyniku bliskiego kontaktu z kimś, kto doświadczył traumatycznego wydarzenia. Ktoś może również doświadczyć traumy po tym, jak był świadkiem, gdy coś traumatycznego przydarzyło się komuś innemu.
Psychiczne objawy traumy
Osoba, która doznała traumy, może odczuwać szereg objawów, które uaktywnią się bezpośrednio po zdarzeniu lub w innym, dowolnym momencie. Należą do nich:
- zaprzeczenie,
- gniew,
- strach,
- smutek,
- wstyd,
- dezorientacja,
- niepokój,
- poczucie beznadziei,
- poczucie winy,
- odrętwienie,
- drażliwość,
- trudności z koncentracją,
- nadmierne pobudzenie/ciągły stan czujności.
Innymi objawami typowymi dla stresu traumatycznego są: trudności z przeżywaniem emocji, zaburzenia snu i senne koszmary. Osoba z przeżytą traumą może odczuwać napięcie przez dłuższy czas, uporczywie wracać w myślach do wydarzenia, które wywołało traumę, wycofywać się z relacji i życia społecznego. Z czasem może rozwinąć się u niej depresja, nerwice, psychozy, a także zaburzenie lękowe, czyli zespół stresu pourazowego (PTSD). Mogą pojawić się także problemy z nadużywaniem szkodliwych substancji.
Fizyczne objawy traumy
Wraz z reakcjami emocjonalnymi, u osoby, która przeżyła traumę, mogą pojawić się także objawy fizyczne:
- bóle głowy,
- problemu z trawieniem,
- zmęczenie,
- gwałtowne bicie serca.
Trauma może mieć długofalowy wpływ na samopoczucie i zdrowie fizyczne osoby, która jej doświadcza. Jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, może to wskazywać, że uraz przekształcił się w zaburzenie zdrowia psychicznego zwane zespołem stresu pourazowego (PTSD).
Trauma – leczenie
Leczenie traum (w zależności od natężenia objawów i rodzaju wydarzenia, które spowodowało uraz) opiera się na psychoterapii. Dzięki niej można znaleźć pierwotną przyczynę urazu i konstruktywne sposoby radzenia sobie z objawami. Pomocne są działania integrujące społecznie, ale również samoopieka i zdrowy styl życia.
Czytaj też: Joga świadoma traumy. „Osoby z traumą zazwyczaj chcą się od ciała odgrodzić”, mówi Carolina Const