
Stalking, czyli chora miłość. Typy stalkerów – zobacz, czy powinnaś się bać
Nieustanne SMS-y, prezenty przysyłane do domu czy pracy, wystawanie pod oknem, niespodziewane pojawianie się w miejscu, w którym jest obiekt zainteresowania – czy to jeszcze można nazwać zabieganiem o czyjeś względy, czy to już stalking?
Czytaj też: Mobbing w pracy może cię zniszczyć psychicznie: zobacz, jak go rozpoznać
Co to jest stalking?
„Stalking jest to powtarzające się uporczywe nękanie poprzez rozmaite formy naruszenia wolności osobistej i prywatności drugiej osoby, wywołujące u prześladowanego niepokój, skrępowanie, dyskomfort fizyczny i psychiczny, szereg dolegliwości zdrowotnych – fizycznych i psychicznych, trudności w kontaktach interpersonalnych i uzasadnione obawy o własne bezpieczeństwo.
Stalking stanowią: natrętne fizyczne lub wirtualne kontaktowanie się osobą, która sobie tego kontaktu nie życzy, komunikowanie się z nią wbrew jej woli poprzez uporczywe nękanie telefonami, zadręczanie wiadomościami SMS lub e-mail, obserwowanie, podglądanie, śledzenie, nachodzenie miejscu zamieszkania lub w pracy, uciążliwe i niemile widziane wręczane bądź wysyłane podarunki lub kwiaty, groźby, zachowania agresywne, niszczenie mienia i rozmaite formy działania na szkodę osoby, która w tym kontekście staje się ofiarą”, pisze psycholożka Justyna Skarżyńska-Sernaglia.
Skarżyńska-Sernaglia podaje, że 75 proc. stalkerów to mężczyźni poniżej 40 roku życia. W 88 proc. przypadków stalkingu istniała relacja znajomości między ofiarą a napastnikiem, z czego w 58 proc. stalkerem był partner lub partnerka.
Czytaj także: „Twój mąż może być twoim największym wrogiem. I sama na to się godzisz” – mówią Katarzyna Miller i Suzan Giżyńska
Rzeczywiście, w większości przypadków stalking jest toksyczną pochodną nieudanej relacji. Partner, który nie jest w stanie przyjąć do wiadomości informacji o rozstaniu, zaczyna prześladować drugą stronę. Nie jest to jednak sztywna reguła – zdarza się, że stalkerami są współlokatorzy, współpracownicy czy też członkowie rodzin. Dość często posługują się manipulacją, szantażem emocjonalnym, na wszelkie sposoby próbują przymusić obiekt nękania do kontaktu.
Typy stalkerów
Stalking jest zachowaniem, za którym mogą się kryć różne przyczyny, dlatego można różnić przynajmniej trzy typy stalkerów:
- Stalker psychopata – to osoba, która nie jest zdolna do odczuwania empatii. Czerpie ona jakiś rodzaj przyjemności ze znęcania się nad swoją ofiarą. Mówi o wielkiej miłości, która niby leży u podstaw jej działań, ale tak naprawdę to tylko przykrywka. Prawdziwy powód to chęć zadawania bólu, odebranie poczucia bezpieczeństwa, a przez to zarządzania czyimś życiem. Stalker psychopata zostawia na przykład swój samochód przed pracą osoby prześladowanej, po to, by ta się bała. Strach ofiary nakręca stalkera. Psychopata często funkcjonuje na granicy prawa, a prawo zwykle zna – wie, co jest z nim zgodne, a co nie.
- Stalker z zaburzeniem typu borderline – to człowiek, który ma ogromny problem z przeżyciem jakiejkolwiek formy odrzucenia. Odrzucenie jest dla niego końcem życia, rozlatuje się emocjonalnie, traci nad wszystkim kontrolę. Kierują nim inne powody niż te, które ma psychopata, ale na poziomie działań i zachowań może wyglądać to podobnie: może pisać listy, wysyłać wiadomości, śledzić.
- Stalker z psychozą – tu u źródeł leżą różnego rodzaju urojenia. Stalker wyobraża sobie na przykład, że jest w związku z kimś znanym, lub „wierzy”, że jego ofiara coś mu obiecywała: „Powiedziała, że mnie kocha i chce mieć ze mną dziecko”. Nic takiego nie miało miejsca, ale stalker z psychozą „swoje wie” i nęka ofiarę po to, by ta wywiązała się z obietnic, których nigdy nie składała. On jednak ma swój scenariusz i brutalnie go wprowadza w życie.