Nieśmiałość – czym jest, jakie są jej zalety i jak ją pokonać?
Nieśmiałość to termin bardzo nieostry – wielu badaczy próbowało wyodrębnić pewne cechy nieśmiałości. Zrobił to między innymi Philip G. Zimbardo, amerykański psycholog, który uważa, że nieśmiałość to „trudność w kontakcie z innymi osobami z powodu bojaźliwości, ostrożności lub nieufności”. To jednak wciąż bardzo szeroka definicja.
Nieśmiałość – co to jest?
Nieśmiałość jest tak naprawdę odpowiedzią na strach. Liczne badania pokazuje, że istnieje neurobiologia nieśmiałości – oznacza to, że wszystkie te zachowania, które określamy jako „nieśmiałe”, są koordynowane przez określony obwód neuronów w mózgu. Psycholodzy podkreślają jednak, że nieśmiałość może być silnie powiązana z praktykami rodzicielskimi i doświadczeniem życiowym jednostki.
Doktor psychologii Bernardo J. Carducci wskazuje również na to, że nieśmiałość nie jest cechą wrodzoną. Dlaczego? Ponieważ charakteryzuje się ona trzema głównymi cechami:
- nadmierną samoświadomością,
- nadmierną negatywną samooceną,
- nadmierną negatywną koncentracją na sobie.
Wszystkie te cechy obejmują poczucie własnej wartości, a ogólne poczucie siebie rozwija się dopiero około 18. miesiąca życia. Wynika z tego, że urodzenie się nieśmiałym nie jest możliwe. Dzieci rodzą się natomiast z określonym temperamentem. Jeśli człowiek rodzi się z temperamentem słabym, będzie bardziej skłonny do nieśmiałości. Empatyczne rodzicielstwo oraz wspieranie wrażliwego dziecka może jednak zapobiegać rozwijaniu się trwałej nieśmiałości.
Nieśmiałość może wzrastać w okresie dojrzewania, ponieważ nastolatki muszą radzić sobie w nowych sytuacjach – zajęcia w szkole, zawieranie nowych przyjaźni, przeżywanie pierwszych zauroczeń czy zauważanie zmian w ciele. Przez to mogą bać się zawstydzenia, odrzucenia lub pełnego poznania. Wtedy rodzice powinni otaczać ich szczególną troską i z wrażliwością podchodzić do ich problemów.
Nieśmiali dorośli często dokonują nierealistycznych porównań społecznych. Sądzą, że są nieustannie oceniani (najczęściej negatywnie), a przez to porzucają wchodzenie w interakcje. To jednak prowadzi do braku możliwości doskonalenia umiejętności społecznych – na przykład rozmowy, dyskusji, flirtu czy negocjacji.
Czytaj także: Wysoko wrażliwi ludzie są często wykluczani, a mają wiele mocnych stron
Jak pokonać nieśmiałość?
Nieśmiali ludzie mogą z powodzeniem stawiać czoło wyzwaniom społecznym bez zmiany poczucia tożsamości, a więc bez przeświadczenia, że udają kogoś, kim nie są. Naukowcy odkrywają, że bardzo dobrą strategią jest przyznanie się do swojej nieśmiałości. Nie trzeba zmieniać się na siłę. Wystarczy, że małymi krokami zaczniemy starać się uwolnić od poczucia skrępowania w sytuacjach towarzyskich.
Istnieje szereg strategii, które mogą nam pomóc w przełamywaniu nieśmiałości. Zamiast unikania wydarzeń towarzyskich, nieśmiali ludzie powinni się do nich przygotować i na przykład planować tematy do rozmów, tworzyć poglądową listę pytań do zadania innym. Często nieśmiałość można pokonać, zmieniając tok myślenia. Wiele nieśmiałych osób ma tendencję do zakładania, że będą negatywnie odebrani przez inne osoby. Jeśli zaczną myśleć bardziej pozytywnie, łatwiej będzie im nawiązać nowe kontakty.
Czytaj także: Ekstrawertyk to urodzony przywódca, ale też łatwiej go zmanipulować niż introwertyka
Zalety bycia nieśmiałym
Chociaż w naszej kulturze nieśmiałość uznaje się za cechę negatywną, tak naprawdę istnieje wiele pozytywnych cech osób nieśmiałych.
- Atrakcyjność – osoby nieśmiałe mogą być uznawane za bardzo atrakcyjne. Rzadko kiedy się przechwalają, nie są zarozumiałe, potrafią wysłuchać drugiej strony i nie przerywać wypowiedzi. To wszystko sprawia, że osobą nieśmiała może stać bardzo lubiana w towarzystwie.
- Myślisz, potem działasz – osoby nieśmiałe najczęściej obserwują i wyciągają wnioski, a dopiero potem działają. To ważna cecha, którą można wykorzystywać w życiu prywatnym i zawodowym.
- Opanowanie – nieśmiali ludzie bardzo często są opanowani, dzięki czemu mogą działać uspokajająco na grupę.
- Przezwyciężanie trudów – osoby, które całe życie walczą z nieśmiałością, doskonale wiedzą, co to znaczy walczyć każdego dnia. Dzięki temu mogą łatwiej przezwyciężać inne trudności dnia codziennego.
- Związywanie trwałych znajomości – ludzie charakteryzujący się nieśmiałością mają zazwyczaj swoje grono przyjaciół, przy których czują się dobrze. Nie poszukują krótkotrwałych znajomości, ponieważ czują się źle na niepewnym gruncie.
- Indywidualna praca – istnieje wiele zawodów, w których bardzo ważna jest praca indywidualna i właśnie w tych obszarach osoby nieśmiałe mogą się świetnie sprawdzić.
- Czujesz więcej – badania pokazują, że mózgi nieśmiałych ludzi silniej reagują zarówno na negatywne, jak i pozytywne bodźce. Oznacza to, że chociaż sytuacje społeczne są dla tych osób nieco bardziej groźne, pozytywne sytuacje uznają za bardziej satysfakcjonujące.
Jeśli jesteś osobą nieśmiałą, pamiętaj, ze nie jesteś sama! Szacuje się, że nawet połowa ludzi na świecie może charakteryzować się nieśmiałością. Wśród nich są między innymi: Agatha Christie, Alfred Wainwright, Garrison Keillor czy Tom Hanks.
