Nerwica natręctw – przyczyny, objawy, leczenie
Nerwica natręctw należy do zaburzeń z grupy lękowej i łączy w sobie dwa główne elementy. Pierwszy z nich to kompulsja, czyli powtarzanie czynności, dzięki którym uda się wyciszyć lęk. Te zachowania często mogą przerodzić się w pewien rytuał, który nie zawsze będzie miał cokolwiek wspólnego z logiką – będzie za to dawał poczucie bezpieczeństwa. Najczęściej występujące kompulsje dotyczą m.in. liczenia, mycia, sprawdzania, potrzeby wielokrotnego upewniania się.
Drugi element to obsesja, która objawia się natrętnymi myślami pojawiającymi się w głowie osoby z zaburzeniami. Najczęściej będą to obsesje dotyczące brudu, agresji czy potrzeby symetrii.
Kompulsje oraz obsesje uporczywie nawracają i sprawiają, że osoba z nerwicą natręctw będzie odczuwała coraz większy niepokój i dyskomfort w życiu. Chociaż chory może czuć, że jego działania nie mają logicznego sensu, będzie wielokrotnie wykonywał czynności, by ochronić się przed lękiem.
Czytaj także: Zaburzenia lękowe – co to takiego?
Nerwica natręctw – przyczyny
Podobnie jak w przypadku wielu innych zaburzeń psychicznych nerwica natręctw może mieć wiele przyczyn. Naukowcy zwracają uwagę na wpływ dziedziczenia i czynników genetycznych oraz na charakterystyczne elementy budowy i funkcjonowania mózgu. Nerwica natręctw może pojawić się także po przebyciu niektórych infekcji, np. popularnej anginy.
Warto jednak wiedzieć, że wielu specjalistów uważa nerwicę natręctw za chorobę cywilizacyjną. Zwiększone tempo pracy, ciągły pośpiech i brak odpoczynku, przewlekły stres – wszystko to może być przyczyną pojawienia się zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Niebagatelne jest także poczucie ciągłego niedowartościowania. Gdy czujemy się gorsi od innych, zaczynamy postrzegać własne „ja” w negatywnych kategoriach, a to może prowadzić do pojawienia się zaburzeń nerwicowych.
Nerwica natręctw może wystąpić także u osób, które przeżyły traumę, uraz poporodowy, fizyczny lub psychiczny.
Nerwica natręctw – objawy
Osoba zmagająca się z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi odczuwa natrętny przymus wykonywania pewnych czynności. Chorzy są świadomi tego, że są one bezsensowne, nielogiczne, a czasami absurdalne. Muszą je jednak wykonać, ponieważ w innym razie zaczną odczuwać silny lęk i niepokój. Zazwyczaj osoby z bliskiego otoczenia zauważą objawy nerwicy natręctw, np. częste mycie rąk. Inne natręctwa to m.in.:
- Przymus kolekcjonowania i zbierania rzeczy, nawet jeśli nie są one potrzebne. Czasami ten rodzaj nerwicy natręctw nazywa się także syndromem zbieractwa.
- Przymus mycia siebie oraz przedmiotów, których się dotyka. Zazwyczaj będzie to także dotyczyło ciągłego sprzątania i porządkowania pomieszczeń.
- Przymus ciągłej kontroli rzeczy, np. sprawdzanie, czy żelazko zostało wyłączone, a światło zgaszone.
- Przymus wykonywania rytuałów, czyli sekwencji czynności, która mają zapewnić „ochronę” przed katastrofami i nieszczęściami.
Można wyróżnić także nerwicę natręctw myślowych. W tym przypadku nachalne myśli pojawiają się u chorego w sposób niekontrolowany i wbrew jego woli. Taka osoba będzie świadoma tego, że jej myśli są absurdalne, przykre, a czasami nawet wstydliwe. W tym rodzaju nerwicy natręctw nie występuje element kompulsji. Natrętne myśli dzielą się na następujące kategorie:
- Luminacje, które objawiają się wielogodzinnym i pseudofilozoficznym analizowaniem pewnego tematu. Jednocześnie chory nie będzie mógł przyjąć jednoznacznego stanowiska.
- Lęk przed brudem i nieporządkiem oraz obsesyjne myśli dotyczące porządku i zachowania symetrii w najbliższym otoczeniu.
- Nachalna niepewność oraz przymus wielokrotnego sprawdzania przez chorego tego, czy np. umył ręce, wyłączył piekarnik itp.
- Myśli pojawiające się w kontrze do opinii innych. Często mogą mieć charakter bluźnierczy. Mogą pojawić się np. na spotkaniu w pracy, w kościele lub na wykładzie, z którego treścią chory się nie zgadza.
- Natrętne impulsy, przez które chory ma chęć wykonywania rzeczy niewłaściwych, wstydliwych, nieakceptowanych społecznie oraz ryzykownych. Te myśli nie będą jednak realizowane.
U chorego z nerwicą natręctw mogą pojawić się także dodatkowe objawy, np. zaburzenia depresyjne, symptomy zaburzeń lękowych, strach przed ostrymi przedmiotami, lęk przed zarazkami czy tiki nerwowe.
Czytaj także: Nerwica lękowa: 10 typowych objawów, których nie można lekceważyć
Nerwica natręctw – leczenie
Zazwyczaj podstawową metodą leczenia będzie farmakoterapia. Zwykle pacjentowi przepisywane są leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny – SSRI. Najczęściej ustalana dawka dzienna jest wyższa niż w przypadku zaburzeń depresyjnych. Pacjentom zaleca się także rozpoczęcie psychoterapii, zazwyczaj w nurcie poznawczo-behawioralnym lub nieco rzadziej – psychodynamicznym. Najlepsze efekty przynosi połączenie farmakoterapii oraz odpowiedniej psychoterapii. Proces leczenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.
