
Narcyzm a uzależnienie. Czy narcyzi częściej sięgają po używki i popadają w nałóg?
Osoby narcystyczne i osoby uzależnione mają wiele cech wspólnych. Jedni i drudzy uważają, że są wyjątkowi i że przysługują im szczególne prawa. Z trudnością przyjmują krytykę i nie potrafią wczuć się w emocje innych ludzi.
Narcyzm a uzależnienie: błędne koło uzależnienia
Narcyz swoim zachowaniem „maskuje” wiele cech, z których nie jest dumny. Mimo to wstyd, wewnętrzna niepewność siebie, strach o to, czy zostanie zaakceptowany, i lęk przed samotnością wciąż gdzieś w nim tkwią. Wtedy zwykle sięga po używki, a to tylko daje iluzję ukojenia bólu. Uniezależniając się od świata zewnętrznego lub bodźców wewnętrznych, narcyz uzależnia się od środka. To błędne koło.
Na początku narcyzom wydaje się, że używki ratują ich przed ich własnymi „demonami”. Tak uzależniają się od substancji. To często prowadzi do zachowań nieakceptowanych przez środowisko. Konsekwencją mogą być utrata pracy, konflikt z prawem albo utrata kontaktu z osobami, na których narcyzowi zależy. U narcyza mogą pojawić się wstyd, poczucie winy czy problemy z poczuciem własnej wartości (czyli wszystko to, z czym próbował „walczyć”, sięgając po używki).
Niektóre osoby uzależnione nie mają osobowości narcystycznej, a jednak stosują mechanizmy obronne, które tak właśnie wyglądają. W psychologii nazywa się to „obroną narcystyczną”.
Czytaj także: Związek z narcyzem jest jak tango: namiętny, ale wyczerpuje siły
Dlaczego narcyzi mają skłonność do uzależnień?
Dzięki używkom narcyz ma poczucie odzyskania kontroli, czuje, że panuje nad własnym życiem i nie potrzebuje innych ludzi. Wydaje mu się, że osiąga niezależność. Substancjami psychoaktywnymi rozładowuje napięcie, które nagromadziło się w nim w związku z obawą przed odrzuceniem i samotnością. To jeszcze bardziej umacnia go w przekonaniu, że jest wyjątkowy.
Ta skłonność do uzależnień wynika z cech jego osobowości. Narcyz jest bardzo skupiony na sobie, brakuje mu empatii, źle znosi krytykę i rzadko zgadza się na kompromis. Jego podejście jest bardzo skrajne: albo uważa się za ideał, albo nie widzi w sobie żadnej wartości.
Czytaj też: Zobacz, co to zespół stresu ponarcystycznego
Jak wygląda terapia z narcyzem?
Terapeuci, którzy pracują z narcyzami, mają bardzo trudne zadanie. Osoby narcystyczne często pokazują im, że wcale ich nie potrzebują i świetnie same sobie radzą. Bardzo często (pomimo nacisków ze strony bliskich) w ogóle nie chcą podjąć się leczenia, choć jest to konieczne, by pozbyć się problemu.
Jak przekonuje w rozmowie z redakcją STOPuzależnieniom.pl terapeutka uzależnień Magdalena Pachciarek, choć „naprawdę trudno wtedy znaleźć współczucie i empatię, pomimo tego, co pacjent robi, warto zastanawiać się wtedy, przed czym trudnym stara się on w ten sposób ochronić”.
Czytaj też: Uzależnienie: dlaczego jedni się uzależniają, a inni nie?