
Myśli samobójcze – objawy, przyczyny, pomoc bliskiej osobie
Szacuje się, że rocznie dwa razy więcej Polaków popełnia samobójstwo niż ginie na drogach. O wypadkach samochodowych mówi się jednak wiele, nawet w szkołach, a samobójstwa oraz myśli samobójcze wciąż pozostają tematem tabu. Warto jednak o tym rozmawiać, starać się zrozumieć oraz reagować w odpowiednich momentach.
Przyczyny myśli samobójczych
Myśli samobójcze nie zawsze oznaczają, że ktoś faktycznie chce odebrać sobie życie. Jak mówi psychiatra Melissa Welby, osoby, u których pojawiają się myśli samobójcze, często chcą się po prostu poczuć lepiej, ale nie wiedzą, jak to zrobić oraz czy w ogóle mogą to zrobić. Czasami myśli samobójcze wyrażają również inne emocje czy stany psychiczne człowieka. Mogą być skrótem do takich uczuć jak: zawstydzenie, samotność, bezradność, przygnębienie, poczucie winy, złość lub poczucie beznadziei i przerażenia.
Myśli samobójcze mogą przypominać także osobom chorym i żyjącym w strachu, że tak naprawdę mają kontrolę nad swoim życiem. To także mechanizm radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Niektóre osoby dzięki myślom samobójczym mogą się uspokoić – to jednak niezdrowa praktyka, która bardzo często zostaje zakorzeniona przez rodziców w okresie dziecięcym. U części osób myśli samobójcze mogą pojawić się po zażyciu niektórych środków odurzających.
Myśli samobójcze a depresja i inne choroby
Myśli samobójcze są bardzo poważnym objawem depresji i nigdy nie należy ich lekceważyć. Najczęściej są poprzedzane przez tzw. myśli rezygnacyjne, które zazwyczaj przyjmują formę rozważań na temat bezsensowności własnego życia. Na tym etapie osoba chora zauważa także atrakcyjność śmierci. Należy zrobić wszystko, by myśli rezygnacyjne u osób chorujących na depresję nie przerodziły się w myśli samobójcze.
Myśli samobójcze mogą być powiązane także z innymi chorobami psychicznymi. Pojawiają się u osób uzależnionych od alkoholu lub innych substancji odurzających. Szczególnie często zauważa się je w sytuacji odstawienia danej używki, czyli w zespole abstynencyjnym. Myśli samobójcze występują także u osób chorujących na chorobę afektywną dwubiegunową oraz u osób z nieprawidłowo ukształtowaną osobowością, które w sposób nieodpowiedni radzą sobie m.in. ze stresem.
Czytaj także: Objawy depresji. 10 najczęstszych symptomów, których nie należy lekceważyć
Myśli samobójcze – jak pomóc bliskiej osobie?
Jeżeli chcemy pomóc komuś, kto doświadcza myśli samobójczych, musimy przede wszystkim zauważyć pewne objawy. Zaniepokoić mogą nas słowa wypowiadane przez osobę chorą. Powinniśmy zwrócić uwagę na takie sformułowania jak:
- „to mnie przerasta”,
- „mam już tego dość”,
- ,,to nie ma sensu”,
- ,,to jest zbyt trudne”,
- ,,nie mam siły”.
Zwróćmy uwagę na to, czy ta osoba zaniedbuje swoje obowiązki, nadużywa alkoholu lub izoluje się od ludzi. Pomyślmy też o tym, czy w najbliższej przeszłości musiała zmierzyć się z trudnymi wydarzeniami, takimi jak: śmierć kogoś bliskiego, rozstanie z partnerem lub utrata pracy.
Jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy, nie bójmy się zapytać wprost o to, czy wszystko jest w porządku. Mówmy otwarcie i szczerze oraz nie obawiajmy się bezpośrednich pytań o myśli samobójcze. Okażmy wsparcie i podajmy pomocną dłoń. Zaproponujmy kontakt z psychiatrą lub psychologiem oraz wskażmy konkretne miejsca, do których osoba chora może się udać, by uzyskać pomoc. Możemy pomóc w rejestracji do przychodni lub zaoferować wspólną podróż na pierwsze spotkanie ze specjalistą.
Jeśli sami doświadczamy myśli samobójczych, koniecznie zwróćmy się do specjalisty oraz nie bójmy się prosić o pomoc. Pamiętajmy o tym, że istnieją telefony zaufania, szpitale psychiatryczne, Poradnie Zdrowia Psychicznego, w których dostaniemy darmową pomoc oraz Ośrodki Interwencji Kryzysowej, gdzie terminy spotkań ze specjalistami są naprawdę krótkie. Pomoc dostaniesz również, dzwoniąc pod numery telefonu organizacji pozarządowych i placówek publicznych lub prywatnych:
- Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji: 22 594 91 00
- Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym: 116 123
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży: 116 111
- ITAKA- centrum wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego: 800 70 2222
- ITAKA – Antydepresyjny telefon zaufania: 22 484 88 01
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej: 22 837 55 59
- Telefon zaufania – dla osób, które potrzebują natychmiastowego interwencyjnego wsparcia: telefon zaufania: 22 621 35 37 oraz telefon Interwencyjny: 600 070 717
- Telefoniczna Pierwsza Pomoc Psychologiczna: 22 425 98 48
Czytaj także: 5 nawyków ludzi z ukrytą depresją. Rozpoznaj je i zareaguj!
Myśli samobójcze – leczenie
W większości przypadków leczenie myśli samobójczych wiąże się z rozpoznaniem innej choroby – na przykład depresji. W takiej sytuacji lekarz najczęściej włącza farmakoterapię oraz kieruje pacjenta na psychoterapię. Jak mówi doktor Melissa Welby, niektórzy pacjenci obawiają się, że jeśli zgłoszą występowanie myśli samobójczych, zostaną wysłani do szpitala psychiatrycznego. Ta forma leczenia jest jednak sugerowana tylko w niektórych przypadkach.
Hospitalizacja jest konieczna między innymi wtedy, gdy ogólny stan psychiczny pacjenta lub pacjentki jest zły, a w przeszłości dochodziło już do prób samobójczych. Pobyt w szpitalu zaleca się także osobom, które są samotne lub samotnie wychowują dzieci. Decyzję o tym zawsze podejmuje jednak lekarz, który diagnozuje pacjenta oraz zwraca uwagę na nasilenie myśli samobójczych.