
Przyczyny depresji: geny, środowisko czy dzieciństwo? Kto jest na nią najbardziej narażony?
Naukowcy od dziesiątek lat pracują nad ustaleniem przyczyn depresji naukowcy i wciąż nie przedstawili jednoznacznych wniosków. Obecnie przyjmuje się, że wszystkie zaburzenia psychiczne – również depresja kliniczna – są spowodowane złożoną kombinacją czynników fizjologicznych, psychologicznych i społecznych. Ta teoria jest najpopularniejsza wśród specjalistów, którzy zajmują się zdrowiem psychicznym i badają przyczyny zaburzeń.
Depresja zawiera się w genach?
Faktem jest, że określone rodzaje depresji występują dziedzicznie. Podłoże genetyczne dotyczy zwłaszcza choroby afektywnej dwubiegunowej, której jednym z elementów jest depresja kliniczna. Badania wykazały, że osoby w rodzinie, które na nią chorują, mają nieco inny układ genów, niż te, które na nią nie zapadają. Jednocześnie jednak zauważono, że nie wszyscy z tym określonym genotypem zachorowali na chorobę dwubiegunową. Najwyraźniej więc za depresję odpowiadają jeszcze dodatkowe czynniki, na przykład atmosfera w domu, w której przyszło nam wyrosnąć.
W niektórych rodzinach depresja pojawia się z przewidywalną częstotliwością z pokolenia na pokolenie. Psycholodzy są zdania, że wynika to nie tylko z podłoża genetycznego, ale także z faktu, że na ogół rodzice uczą swoje dzieci umiejętności psychicznych, które sami posiadają. Od nich przejmujemy, jak okazywać emocje i jak radzić sobie ze stresem czy lękiem, a to czyni nas bardziej lub mniej podatnymi na depresję.
Naukowcy sprawdzili też, że depresja – niezależnie czy dziedziczna, czy nie – wiąże się ze zmianami w strukturze i chemii mózgu. Sprzyjają jej: niska samoocena, pesymizm oraz łatwość ulegania stresowi. Nie jest do końca jasne, czy jest to predyspozycja psychologiczna, czy wczesna postać choroby.
Depresyjne bakterie
Nowe badania naukowców z US National Institute of Mental Health wskazują na znaczący wpływ składu flory bakteryjnej jelit na tendencje do obniżonego nastroju oraz jego wahań, co może doprowadzić depresji. Brak określonych szczepów bakterii w jelitach powoduje wzrost ryzyka zachorowania na depresję. Inni amerykańscy badacze odkryli, że zmiany mentalne prowadzące do depresji mogą towarzyszyć chorobom takim jak: udar, zawał serca, nowotwory czy choroba Parkinsona. Za tę często odpowiadają zaburzenia wydzielania hormonów, co bywa dziedziczne, powodując najczęściej apatię. Stany depresyjne mogą wywołać również: poważna strata, trudny związek, problemy finansowe lub jakakolwiek duża zmiana życiowych wzorców (która może nawet być chciana i planowana).
Za przyczyny depresji uważa się:
- Zestawy genów: 5-HTTLPR, CB1, TPH2, CREB1, BDNF, COMT, GIRK, HTR1A, HTR2A.
- Czynniki wewnętrzne: gospodarka hormonalna, budowa podwzgórza mózgowego, psychiczne zaburzenia współistniejące (na przykład schizofrenia).
- Okoliczności zewnętrzne: silny stres w dzieciństwie, traumatyczne życiowe wydarzenia, wykluczenie społeczne.
- Cechy osobowości: neurotyzm, obsesyjność, nadwrażliwość na stres, impulsywność, pesymizm.
Przed depresją chronią: otwartość, zaufanie, akceptacja, umiejętność radzenia sobie ze stresem.