Gonimy w życiu za miłością, a jednocześnie niewiele o niej wiemy i rzadko się nad nią tak naprawdę zastanawiamy. Tymczasem tak jak rozwijamy swoje umiejętności w pracy, tak samo możemy uczyć się, jak lepiej kochać i dbać o miłość – przekonuje prof. Bogdan Wojciszke, psycholog, autor „Psychologii miłości”. Sylwia Niemczyk: Panie profesorze, zawsze chciałam o to zapytać: skąd właściwie u pana wzięło się zainteresowanie miłością? Wrodzony romantyzm? Prof. Bogdan Wojciszke: To było tak strasznie dawno temu, już prawie 30 lat temu, że sam dobrze nie pamiętam. Ale na pewno więcej niż mojego romantyzmu było w tym mojej przekory. W latach 90., kiedy zaczynałem swoje badania, w polskiej psychologii kompletnie nikt się miłością nie zajmował, co bardzo mnie dziwiło, bo przecież to jedna z najważniejszych spraw w życiu człowieka. Więc pomyślałem, że może ja spróbuję. Dzisiaj sytuacja jest już zupełnie inna, współcześnie miłość jest intensywnie uprawianym polem badawczym.  I co już o niej wiemy? Że jest nieuchwytna, różnorodna i wyjątkowo trudna do zbadania. Okazuje się, że badać ją to trochę tak, jakby badać naturę wiatru na postawie tego, co się nam udało zamknąć w słoiku. Ale dla mnie właśnie ta nieuchwytność i różnorodność miłości jest najciekawsza.  Naprawdę nie możemy o niej powiedzieć trochę więcej? Gdyby na przykład jutro na Ziemi wylądował kosmita i zapytał: „Czym jest ta wasza miłość?”, to co by pan mu odpowiedział? Pewnie zacząłbym od tego, że miłość to pewna nasza emocja, czyli bardzo zmienna rzecz, ale też pewien stosunek do drugiego człowieka. Który też jest zmienny: inny będzie na początku związku, inny po 20 latach bycia razem – ale już w jaki sposób będzie się zmieniał, nie umiemy powiedzieć. Jeszcze do niedawna...

Polska prowincja ma przypięte nie jedną, ale aż dwie gęby. Jedna to ta poczciwa: bieszczadzka, marzenie pracowników korporacji. Druga – to gęba roszczeniowego kombinatora, łasego na kolejne pięćsetki. A jaka jest ta prawdziwa twarz? Fotograf Jacenty Dędek i jego żona Katarzyna postanowili ją poznać. Przez sześć i pół roku odwiedzili ponad 600 miejscowości liczących nie więcej niż 30 tysięcy mieszkańców. Ona rozmawiała, on robił zdjęcia. Stworzony przez nich album „Portretprowincji.pl” przedstawia świat położony trochę dalej od głównych dróg.  Sylwia Niemczyk: Wiem, że to najgorsze z pytań, ale je zadam: skąd pomysł?  Jacenty Dędek: Jestem fotografem od prawie 30 lat, robiłem sporo fotoreportaży, przez co dużo jeździłem po kraju. Widziałem, jak Polska się zmienia. A że miałem w pamięci prace fotograficzki Zofii Rydet, w tym jej „Zapis socjologiczny”, stwierdziłem, że to jest moment, by ktoś, kto jest dokumentalistą-fotografem, wziął się do pracy. Zaczynaliśmy nasz projekt w 2011, wtedy o prowincji mówiło się prawie wyłącznie źle, w mediach sugerowano, że mieszkańcy wsi i miasteczek są sami winni swoim problemom. Nigdy nie chcieliśmy jechać z tezą, ale i tak na początku – uświadomiliśmy sobie to później – w naszych głowach pojawiały się jakieś stereotypy charakterystyczne dla ludzi z miasta. To było widać na pierwszych zdjęciach. Dlatego je wyrzuciłem.  „Urodziłam się na Wileńszczyźnie. Miałam osiem lat, jak nas wywieźli na Syberię. Pięć lat byliśmy w Tomsku. W 1946 wsadzili nas znowu do pociągu. W Sątopach na Warmii i Mazurach wyładowali. Sto sześćdziesiąt wagonów przyszło. Ludzie bali się. W jednym domu to sześć, osiem rodzin zamieszkało. A szczurów było ile… Boże, spać nie można było, po człowieku...

Ta cząstka życia należy do mnie!” – mówi Jola, ekscentryczna, kolorowa kobieta tuż przed siedemdziesiątką. Po blisko pięćdziesięciu latach życia z mężem alkoholikiem, który bił, poniżał i prześladował ją i dzieci, zdobywa się na odwagę i zaczyna wszystko od nowa. Wreszcie żyje tak, jak zawsze marzyła: wróciła do przyjaźni z dzieciństwa, tańczy, śpiewa, pisze wiersze i piosenki. Jej teksty opowiadają o miłości, której sama nigdy nie doświadczyła. I pewnego dnia poznaje bratnią duszę. Wszystkie przyjaciółki Joli, a także szóstka jej dzieci, namawiają ją do rozwodu z mężem. Tylko ksiądz stara się ją od tego odwieść. Jola się waha. Zmierzyć się z trudnym rozwodem i wyjść znowu za mąż? A może po prostu żyć chwilą i nie wracać do przeszłości? Czy odważy się żyć swoim życiem? I czy wreszcie zrobi to, czego sama pragnie, a nie, czego oczekują od niej inni? O tym opowiada piękny, inspirujący film dokumentalny „Lekcja miłości” Kasi Matei i Małgorzaty Goliszewskiej.  Magdalena Żakowska: Jak to się stało, że zostałaś bohaterką dokumentu „Lekcja miłości”? Jola: To był przypadek. Reżyserkę Gosię Goliszewską spotkałam w kawiarni. Szukała akurat bohaterki do filmu. Zgodziłam się. Ale powinnam może zacząć wcześniej – bardzo ciężko zachorowałam, przyjechałam na operację do Polski [Jola mieszkała do niedawna we Włoszech] i czułam się tu strasznie samotna. Mąż nie interesował się moim zdrowiem, dzieci były daleko. Przyjechała do mnie koleżanka z Holandii i kiedy wyszłam ze szpitala zabrała mnie do kawiarni Uśmiech, gdzie odbywają się prywatki z tańcami. Pierwszy raz byłam w tego typu kawiarni, bo bardzo wcześnie wyszłam za mąż. Na początku nie wiedziałam, jak się zachować. Każdy, kto mnie poprosił do tańca, od razu wyznawał mi miłość,...